Mogen wij een keer mee op pontjestocht?

 ‘Ik ben studente Media & Cultuur (filmwetenschappen) aan de Universiteit van Amsterdam, en ontdekte tijdens het doen van onderzoek voor een documentaire uw blog’

 Zo begon een mail in mijn mailbox.

‘Ik heb samen met twee studiegenoten de opdracht gekregen een korte documentaire te maken over een vrij onderwerp. Ik ben zelf erg gesteld op de pontjes in Amsterdam die over het IJ varen, en las per toeval over de missie van u en uw vriendin Josephine om alle pontjes in Nederland te nemen. Wat ontzettend leuk initiatief. Nu vroeg ik mij af of mijn twee mede studenten en ik een keer met u mee zouden mogen op een van uw maandelijkse pontjestochten, en of u het leuk zou vinden als we hier een kleine documentaire over zouden maken. Heeft u de pontjes in Amsterdam wel eens bevaren?

In onze documentaire zouden we heel graag willen ontdekken hoe jullie ooit tot het doel om samen alle pontjes in Nederland te bevaren zijn gekomen. Ook zouden we hierin willen laten zien hoe de voorbereidingen en alle andere bijkomstigheden zoals vervoer voor een dag op pad verlopen: van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds na de tocht. Josephine en u zijn de belangrijkste factor van de film en daarom proberen we zelf op de achtergrond te blijven tijdens de dag en u vooral gezellig te spreken en vragen te stellen.

Op de weblog lazen we dat u al vijftien jaar samen pontjes bevaart, wat gaaf. We vinden het hierom belangrijk dat in de documentaire ook de nadruk wordt gelegd op uw bijzondere vriendschap.

Wij zullen alle drie ook onze fietsen meenemen zodat we precies zoals jullie een pontjesdag kunnen doorbrengen.’

Wanneer we op Amsterdam CS uit de trein stappen, staan Janne, Yannick en Wyneke al op ons te wachten. We krijgen de eerste instructies. Er worden vragen aan ons gesteld, maar die vraag wordt eruit geknipt. De vraag moeten we in ons antwoord verwerken. Ik ben dat – geloof ik – iedere keer vergeten.

We steken eerst met z’n vijven het IJ over om in Amsterdam Noord te komen. Het ritueel van het bespreken van de te volgen route naar het pontje wordt gefilmd.
Het regent en dat zal de hele dag zo blijven. Cameraman, Yannick, jongleert met zijn paraplu en camera op de fiets.

 

Klaar voor het eerste pontje

Gebruiken jullie geen Google maps?

Josephine legt uit dat dit om verschillende redenen niet handig is. Google maps verbruikt veel stroom en Mb’s, het scherm valt regelmatig uit, door de zon kun je het scherm niet goed lezen en je wilt niet dat hij nat wordt. Een papieren kaart is praktischer: je vouwt de kaart zodanig dat hij in het doorzichtige gedeelte van de stuurtas past. Al rijdend kun je de route bepalen. Regelmatig moet de kaart anders gevouwen worden, omdat we van de kaart zijn ‘af’gereden. Dat geeft ons meteen een moment om even uit te blazen. Het in- en uitvouwen van de kaart (Josephine maakt grootse gebaren) heeft iets romantisch. Bovendien is de kans groter dat voorbijgangers vragen of ze je kunnen helpen. Als je op een scherm tuurt, maakt je niet zo gauw contact met mensen.

Na een paar keer heen en weer rijden, hebben we Schellingwoude gevonden.

 

De route naar de twee pontjes

‘Nemen we de fietsen mee of laten we die hier staan?’
‘Zo te zien, is het een graspad, laten we maar gaan lopen.’
Ons getrainde oog ziet al snel dat er verderop een watertje is en we zien de contouren van een opwindspoel en een kabel.
Hé, een geheel onbekend mechaniek. Het is wel een draaimechaniek, maar het is moeilijk om de klep die moet voorkomen dat het wiel gaat terugdraaien, op zijn plaats te houden.

 

'Hoe werkt het nu?'

Zo, dat was het West-pontje en nu op naar het Oost-pontje. Daar gaan Josephine en ik alleen naar de overkant en stappen – volgens de regels – even af, want anders geldt hij niet.

Hebben jullie volgers?

We hebben volgers op de weblog.

‘Nee, we bedoelen mensen, die dit ook gaan doen’ Nee, de lezers vinden het wel leuk wat we doen en ze lezen graag het verslag en reageren daar – meestal mondeling – op. Belangstellenden vinden onze passie wel fascinerend, maar ik heb nog nooit een vraag gehad hoe je dat aanpakt.
Een standaardreactie van mensen is: “Ken je het pontje bij ……………………?”

Wat maakt dat jullie al zo lang dit doen?

Het is prettig om een doel te hebben. Zonder doel rijd je vaak dezelfde rondjes. Nu kom je overal in Nederland. Hadden jullie gedacht dat hier in het Noordoosten van Amsterdam zo’n mooi stukje natuur is? Zojuist hebben we langs het IJ gelopen  met aan de andere kant een schapen- en een paardenweide.  En dat we aan het einde ineens een klein wijkje met huizen aantroffen, was ook een verrassing.
Het vinden van een pontje is een uitdaging. Vandaag is het redelijk snel gegaan.

Josephine vertelt

Waar is jullie vriendschap op gebaseerd?

Accepteren dat de ander is, zoals die is. Niet zeuren. Als je iets afspreekt, houd je je er aan. De vanzelfsprekendheid waarmee we zaken oplossen. De gedeelde liefde voor het fietsen, de Nederlandse natuur, het ‘avontuur’ en natuurlijk de interesse in pontjes.

Duidelijker dan het in het door ons opgestelde Pontjesreglement kan ik het niet zeggen: Alle criteria die we in de loop der jaren hebben aangelegd, zijn nooit op papier gezet, en toch zijn ze intuïtief voor beiden duidelijk.

Wat is het oudste pontje van Nederland?

Ik had me op veel vragen voorbereid, zoals hoeveel kilometer rijden jullie per jaar of per keer en hoeveel pontjes doen jullie per jaar? Maar op deze vraag moest ik het antwoord schuldig blijven. Gelukkig is er de nieuwe Bosatlas van onze culturele erfgoed:

Vóór de bouw van bruggen en tunnels waren veerponten essentiële schakels in het wegverkeer; feitelijk horen ze bij het wegennet. Sommige veerverbindingen bestaan al sinds de middeleeuwen, zoals het Lexkesveer bij Wageningen, de veren Dieren-Olburgen en Zwolle-Hattem, het Kralingse Veer en het Katendrechtse veer.

Restaurant De Pont

Tevreden stellen we vast dat niemand meer droge voeten heeft. Op naar de koffie en de appeltaart, die ons aangeboden wordt door onze drie medereizigers. Wyneke weet nog een leuke doorsteek over een sluis en dan is daar café-restaurant De Pont.

 Nu mag Janne eindelijk haar functie uitoefenen, die van geluidsvrouw. In de regen was haar rol beperkt tot het ophouden van de paraplu. 

De microfoon wordt van de camera afgehaald en meer gericht gebruikt.

Zoals afgesproken, heb ik m’n administratie meegenomen en wikkel deze af onder het toeziend oog van de camera. In de behaaglijke warmte van De Pont kunnen we ook de pontjeskaart laten zien, waar alle pontjes van Nederland op staan.

Reuze handig, die vouwlijnen.

Terwijl het personeel zoekt naar de vellen papier – met vouwlijnen- waarmee je een bootje kunt vouwen, praten we nog even na over de opleiding, die ze alle drie volgen.

‘Ik begrijp nu waarom jullie de regel ingesteld hebben, dat er pas wat gedronken mag worden na 20 kilometer. Ik heb helemaal geen zin meer om nog verder te fietsen,’ zegt Wyneke ten afscheid.

We kijken terug op een gezellige dag met drie enthousiaste jonge mensen, met een oprechte belangstelling voor ons, onze missie en onze vriendschap.

Twee pontjes gedaan, nog 45 te gaan.

16 november 2014